Onbekend Japan 2 -- Van Doorn

Bij Inawashiroko in Fukushima prefectuur, het vierde grootste meer in Japan, staat een bronzen beeld van een grote westerling. Dat is Cornelis Johannes van Doorn, vader van de moderne waterbouwkunde in Japan.

Van Doorn werd in 1835 in Hall, Gelderland geboren als zoon van een dominee. Hij behaalde zijn diploma aan het polytechnische instituut van Utrecht. Eerst werkte hij bij de Oost-Indische Compagnie en was bij de aanleg van spoorlijnen in Java betrokken.

In 1872, vijf jaar na de Meiji Restauratie die in Japan vernieuwingen zou brengen, kreeg hij een hoge functie als ingenieur bij de Japanse overheid. Hij speelde een voorname rol in verbeteringen van rivieren zoals de Tone en de aanleg van de havens van Osaka en Sendai.

Bovendien schreef hij voor Japanse ingenieurs een handboek “Een inleiding tot waterbouwkunde.” Een aantal Japanse woorden zoals Ryuiki(riviergebied) zijn ontstaan uit de vertaling van dit boek. Het eerste waterpeil in Japan werd in de Tone door hem gebouwd.

Ook is Van Doorn beroemd om zijn betrokkenheid bij de aanleg van het Asaka kanaal in Fukushima Prefectuur dat het water van Inawashiroko naar het onvruchtbare Koriyama-Bekken leidt. In 1878 ging hij naar Inawashiroko en onderzocht welke van de vier routes die Japanse ingenieurs hadden voorgesteld, de beste was. Op basis van zijn rapport maakte de Japanse regering het definitieve plan en werd begonnen met de aanleg van het kanaal. Het 52 kilometer lange kanaal dat in 1882 is afgemaakt, irrigeert nu een rijstveld van 10.000 ha. De rijstoogst in Koriyama, dat zich heeft ontwikkeld tot een stad van 320.000 inwoners, is de tweede grootste in Japan. (wordt vervolgd)

Sankichi TOGE

Sankichi TOGE is dichter en vredesactivist.

Hij is geboren in 1917 in Osaka en zijn familie is direct daarna verhuisd naar Hiroshima. Hij was een intelligente maar ziekelijke jongen die hield van literatuur en muziek.
In 1935 nadat hij voor de Hiroshima Prefectuur Handelsschool was geslaagd, begon hij bloed op te geven en werd vastgesteld dat hij tuberculose had. In bed begon hij gedichten en kinderverhalen te schrijven. Op vijfentwintigjarige leeftijd is hij christen geworden in navolging van zijn zuster.

Op 6 augustus 1945 was hij thuis in Hiroshima bij de atoombomaanslag. Omdat zijn huis 3 kilometer van ground zero stond, is hij niet zwaar gewond geraakt. Net na de explosie echter ging hij het centrum in om vermiste vrienden en verwanten te zoeken, stond dagen aan de sterke straling bloot en had spoedig hevige diarree. Dat was het begin van zijn atoombom ziekte.

Na de Wereldoorlog werd hij bekend in plaatselijke literaire kringen en raakte betrokken bij cultureel en politiek werk. In 1949 heeft hij zich bij de Japanse Communistische Partij aangesloten.

In november 1950 toen hij het sanatorium inging las hij de verklaring van de Amerikaanse president Truman dat er mogelijkheid was om een atoombom te gebruiken in de Koreaanse Oorlog. Woedend begon hij gedichten over het vreselijke schouwspel in Hiroshima te schrijven in zijn ziekenbed. Hij probeerde die als "Een Anthologie van Atoombom Gedichten" te publiceren maar hij kon geen uitgever vinden want het bezettingsleger verbood berichten over de atoombom mis舊e. Dus maakte hij zelf 500 kopie・ met de stencilmachine maar vond bijna geen weerklank. Pas toen het opkomende uitgeversbedrijf Aokishoten de Anthologie in 1952 publiceerde, zorgde zijn gedichten voor grote opschudding.

Sindsdien zijn ze generatie na generatie gelezen. Het beroemdste is een proloog van de Anthologie die ook op het monument in het Vredespark in Hiroshima is gegraveerd.

Geef de mensheid terug
door Sankichi TOGE

Geef mijn vader terug, geef mijn moeder terug.
Geef mijn grootouders terug,
Geef mijn kinderen terug.

Geef mij mezelf terug.
Geef het mensencontinent terug,
waarvan ik een deel ben.

Zo lang als deze wereld blijft,
Geef mij vrede terug:
onbreekbare vrede.

Vertaling door Hiroshi KUBOTANI

Ondertussen ontpopte zijn ziekte zich als bronchiectasis. Om weer compleet gezond te worden besloot hij een operatie te ondergaan, maar hij was niet sterk genoeg om het te overleven. In de prille morgen van 10 maart 1953 na een operatie van 14 uur is hij op de operatietafel gestorven. Hij was 36.

---------------------------------------------------------
Kazuko, Sankichi's vrouw, heeft zelfmoord gepleegd in 1965 nadat het monument van Sankichi met de rode verf was beklad.